B12 Vitamini(Kobalamin) nedir? Ne işe yarar?

Herkese selamlar :) Bugün BODYFARMASİ organizasyonu olarak vücudumuzda kritik rolleri olan, eksikliğinde çeşitli sağlık sorunları yaratabilen bir bileşikten, B12 vitamininden bahsedeceğiz. Keyifli okumalar dilerim.

B12 VİTAMİNİ(KOBALAMİN)

B12 vitamini suda çözünen ve vücudumuzda üretemediğimiz bir vitamindir. Diğer B vitaminlerinin (örn:B1,B5,B9) ve C vitamininin aksine depolanabilir. O yüzden eksikliği bir süre sonra ortaya çıkar. Her gün düzenli olarak 3 mikrogram almak yeterli olacaktır. B12 vitaminine kobalamin denmesinin sebebi yapısında kobalt elemintini bulundurmasındandır.

B12 vitamini alımına hamile kadınların dikkat etmesi ayrıca önemlidir. Gebelikten dolayı kişinin alması gereken B12 vitamini ihtiyacı artar. Vejeteryan gebeler bilhassa bu duruma dikkat edilmelidir çünkü B12 kaynaklarının birçoğu hayvansal kaynaklı gıdalardır. Bir sağlık uzmanına danışılarak uygun B12 vitamini yüklemesi vücuda yapılmalıdır. Aksi halde doğan çocukta B12 depoları çok az olacak ve doğumdan sonra bebek B12 fakir beslenmeye devam ederse mental gelişim sorunları, sinir dejenerasyonu gibi bir dizi rahatsızlıkla karşı karşıya kalacaktır.

B12 vitaminin direkt bağlantılı olduğu olguların birkaçını aşağıya yazmak istedik.

1)MEGALOBLASTİK ANEMİ HASTALIĞI

B12 ve B9 vitamini eksikliği ile karakterize bir hastalıktır. Bu vitaminler DNA sentezinde olmazsa olmaz iki unsurdur.

Eğer B12 vitamin eksikliğiniz varsa bu bir süre sonra(B12 depoları tükendikten sonra) megaloblastik anemi hastalığına sebep olacaktır. Bu hastalıkta, kandaki alyuvarların büyüklüğü artar. Kandaki lökosit(beyaz kan hücresi) sayısı azalabilir, trombosit(kan pulcukları) miktarı da aynı şekilde azalabilir.

Megaloblastik anemide, kemik iliğinde bulunan hücrelerin de büyüklüğü artar . Hücreler çoğalırken, sitoplazma gelişimleri yeterince tamamlanır fakat DNA sentezinde problemler görülür ve hücrenin çekirdek gelişimi eksik kalır ve bu ikisi arasında dengesizlik oluşur.

Megaloblastik anemide iştahsızlık, büyüme gelişme geriliği, halsizlik, diyare(ishal), stomatit(ağız ve çevresinde iltihaplanma), kas güçsüzlüğü gibi belirtiler vardır.

2)SİNİR HASARLARI

Sinir hücreleri temelde akson ve dendrit denilen iki temel yapıdan meydana gelmektedir. Sinir hücrelerinin akson bölümünde miyelin kılıflar bulunmaktadır. Bu yapı sinirin akson kısmını kesik kesik çevreleyerek sarar ve sinir için bir yalıtım maddesi gibi davranır. Bunun sonucunda sinirdeki uyartılar hızlanır ayrıca sinir uyarılabilirliği artar.

B12 vitamininin sinir hücrelerindeki miyelin kılıfın sentezinde iki önemli görevi bulunmaktadır ve eksikliği durumunda merkezi ve çevresel sinir sisteminde hastalıklar görülebilir. Örneğin periferik nöropati, çevresel sinir sistemindeki sinirlerin hasar almasıyla elde, ayakta zayıflık, uyuşma, ağrı hissi oluşturan bir hastalıktır.

3)PERNİSİYÖZ ANEMİ

İNTRENSEK FAKTÖR EKSİKLİĞİ

B12 vitaminini biz üretemeyiz ve dışarıdan alırız demiştik. İşte aldığımız B12 vitaminini kan dolaşımımıza geçirmek için sindirim sistemimizde emilmesi gerekir. B12 vitamininin emilmesi için mideden salgılanan 'intrensek faktör' adlı bir proteine ihtiyaç vardır. İşte pernisiyöz anemi intrensek faktör yokluğu durumunda gerçekleşir. Kişi yediği besinlerle ne kadar B12 vitamini alırsa alsın intrensek faktör olmadığı için B12 vitamini emilimi gerçekleşemez. Bunun sonucunda ise pernisiyöz anemi oluşur. Pernisiyöz anemi hastalığında yeterli sayıda sağlıklı alyuvar bulunmaz çünkü B12 vitamini alyuvar yapımı için gereklidir fakat intrensek faktör eksikliği yüzünden sindirim sisteminden emilemiyor.

Peki intrensek faktör neden salgılanmaz?

Bu durumun birkaç sebebi bulıunmaktadır hemen anlatalım.

- Vücudumuzda intrensek faktörün salgılandığı midedeki paryetel hücreler dediğimiz hücrelere ya da intrensek faktörünün kendisine, kişinin kendi antikorları saldırır. Yani midesindeki paryetel hücrelerive salgılanan intrensesk faktörü vücüda girmiş yabancı bir madde gibi görür(otoimmün rahatsızlıktır yani). Bunun sonucunda internsek faktör salgılanmaz.

-Kişinin midesinin hepsi ya da bir kısmı alındıysa da gerçekleşebilir. Sebebi ise çok basittir. Midede paryetel hücreler vardı ve intrensek faktör salgılıyorlardı fakat artık mideinin bir kısmı ya da tamamı yok dolayısıyla b12 vitamininin ince bağırsaktan emilimi ya azalacak ya da emilim tamamen son bulacaktır.

Tedavisi nasıl yapılıyor?

Eğer kısmi bir B12 vitamini eksikliği varsa doktorunuz bunu ağız yoluyla B12 vit. takviyesi ile yahut damar içi enjeksiyon ile giderebilir ama ağır pernisiyöz anemi durumunda damar içi injeksiyon uygulanacak ilk yöntem olarak karşımıza çıkar.

4)KALP-DAMAR RAHATSIZLIKLARI

B12 vitamini metiyonin adlı aminoasitten glutatyon adlı bileşiğin sentez edilmesinde görevlidir. Metiyonin glutatyona dönüşürken homosistein adlı bir bileşik oluşur. Yüksek homositein seviyeleri, kalp-damar rahatsızlıkları için alkol, sigara, sedanter yaşam gibi bir risk faktörüdür.

B12 vitamini eksikliğinde metiyonin-glutatyon yolculuğundaki bir durak olan homosisteinin miktarı artmaktadır. Dolayısıyla kardiyovasküler hastalık riski artmaktadır.

5)BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİZİ KORUR

B 12 vitamininin bağışıklığınızı koruduğu yönünde görüş bildiren çalışmalar bulunmakta. Bunun bir örneğini 2003 yılında yapılan bir araştırmada görüyoruz. Megaloblastik anemisi olan 30 hastaya siyanokobalamin (takviye gıdalardaki B12 formu) verildiğinde bağışıklık sistemindeki bazı elemanların(natural killer hücreleri, immunoglobulin) sayısının arttığı gözlenmiştir. Araştırma B12 vitamini eksikliğini gidermenin bağışıklık sistemini korumakta önemli olduğunu göstermekte.

B12 VİTAMİNİ KAYNAKLARI NELERDİR?

B12 den zengin besinler karaciğer, et, yumurta, balık, peynir gibi hayvansal kaynaklardır. Vejeteryan beslenmeyi tercih eden kişilerde B12 eksikliği görülme ihtimali daha fazladır. O yüzden bu durumun takibini yapmalıdırlar. Eksiklik durumunda uygun B12 vitamin takviyesini bir sağlık uzmanı kontrolünde kullanmalıdırlar.

https://jag.journalagent.com/vtd/pdfs/VTD_13_2_46_48.pdf

http://abakus.inonu.edu.tr/xmlui/handle/11616/3329